Fuck de zijlijn

Kristof Calvo in Herentals (2017)

Daar sta je dan. Je hebt een boek geschreven, bevlogen zoals je bent, boordevol ideeën voor politieke vernieuwing en een betere wereld met een alleszeggende titel en dan verlaat je dat zelfde politieke toneel op je zesendertigste terwijl de nood aan verandering nooit zo hoog was als vandaag. Je wou – zoals je zelf vaak zei – deel zijn van de oplossing. En net nu, wanneer bovendien onze groene partij door onstuimig water vaart, stap je van boord. Samen met ongetwijfeld heel veel groene medebroeders en -zusters blijven we achter met een dubbel gevoel. Zelf heb ik je mee gelanceerd in de nationale politiek. Het was op een congres in Berchem dat jij jezelf overtuigend – en met de bevlogenheid die je altijd hebt betoond – voorstelde aan de leden. We gaan hierbij terug naar het jaar 2009 en je werd nog niet verkozen. Maar een jaar later, nauwelijks 23 jaar oud, lukte het wel en werd je de jongste rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordiger van ons land. We waren apetrots en je zou je vanaf dan onafgebroken laten gelden. Mijn persoonlijke herinnering aan jou dateert van de nieuwjaarsreceptie van Groen Herentals in 2017 ter gelegenheid van ons 30-jarig bestaan. We hadden je als eregast uitgenodigd en ondanks je superdrukke agenda was je op post. Je gaf een – hoe kan het ook anders – een enthousiasmerende speech op – hier gaan we weer – je kenmerkende bevlogen wijze. Het contrast met de Kristof Calvo ervoor en erna kon niet groter zijn. In de omgang met het publiek straalde je rust en nederigheid uit. Geen spoor vandrukdoenerij, laat staan vedettenallures. Een gezapig praatje hier en daar, een luisterend oor, je onderdompelend in een warm bad van medestanders. Ja, Kristof, ik zal dat bezoek nooit vergeten. Te meer omdat je oprecht verwonderd was dat ik al zo lang mee aan de groene kar duwde. ‘Al van voor ik geboren ben’ merkte je met de glimlach op. En ontwaarde ik daar niet enige bewondering? In dat geval is ze alvast wederzijds. En ook al vaar je naar de veiligere haven van Mechelen, dan nog weet ik dat je een belangrijke rol zal blijven spelen voor onze groene partij. Fuck de zijlijn.

 

Afscheid van Kris Berwouts (geen afscheid)

Het plotse heengaan van Kris Berwouts blijft me aan de ribben kleven. Voor het grote publiek is Kris een nobele onbekende, voor insiders van de Noord-Zuidproblematiek allerminst. In Lapland, extreem ver van zijn geliefde Afrikaanse continent is het leven van Kris op nauwelijks 60-jarige leeftijd onverwacht tot stilstand gekomen. Geboortejaar 1963, ziedaar onze eerste gelijkenis. Net als ik kwam Kris Berwouts uit de klassieke Noord-Zuidbeweging. Dat heette in de jaren 80 nog de Derde Wereldbeweging. Nu pas besef ik hoe ons leven nog meer gelijkenissen vertoonden. Of noem het gezamenlijke interesse, zeg maar passie. Zo blijken we ons als verontwaardigde twintigers samen – en los van elkaar – geëngageerd te hebben bij 11.11.11. De volgende toevallige parallel betreft de Wereldwinkel. Samen met enkele vrienden heb ik wat later – en helaas kortstondig – een Wereldwinkeltje uitgebaat in het dorp. Ik verneem dat Kris Berwouts exact hetzelfde heeft gedaan. Later ben ik beroepshalve een andere weg ingeslagen en ben ik de lokale politiek ingestapt. Maar Kris is op het ingeslagen pad verder gegaan. Een pad dat ik van op afstand heb gevolgd want eigenlijk had ik het zo graag zelf bewandeld. Eerst studeerde Kris Afrikaanse Taal- en Letterkunde, daarna werkte hij voor verschillende ngo’s, schreef voor het blad MO*, reisde naar Afrika en werd Congodeskundige met vele contacten en vrienden in de civil society. Kris specialiseerde zich in de vredes- en democratiseringsprocessen in Centraal-Afrika. Hij schreef ook nog boeken waarvan ‘Congo’s gewelddadige vrede’ en ‘Mijn leven als mushamuka’ de meest recente zijn. Ziehier wat ik zelf had willen doen en wie ik had willen zijn. Hoe graag had in niet Afrikanistiek gestudeerd? Maar studeren op kot in Gent zat er toen niet in. Ik heb mij dan maar beperkt tot zelfstudie over Zwart-Afrika en de aanschaf van een bescheiden verzameling Afrikaanse boeken en voorwerpen. Ik volg het nieuws uit Afrika tot op vandaag op de voet. Zo voel ik mij verbonden met Kris Berwouts. Een zachtaardig man met een belangrijke stem voor Centraal-Afrika. Moge Congolese burgerbewegingen La Lucha, Filimbi en andere zich luider manifesteren dan ooit. Kris zou niets liever wensen.  

 

Bij-zaken

 

Foto 1: bijenzwerm

Foto 2: imker in actie

Gisteren was een bijzondere dag. Een werkdag waarbij de hoofdzaak de bijzaak werd. Of bijna toch. Bij wijze van spreken. En van handelen. Deze eerste zinnen verraden wie of wat centraal staat in dit verhaal. Dus blijf erbij. Het begon eigenlijk eergisteren toen we rond de avondklok van vijven plots iets vreemds zagen hangen in onze voortuin (foto 1). De natuurkenner in mij wist al snel dat een grote bijenzwerm een tijdelijke verblijfplaats had uitgekozen in de magnolia. Hoe hiermee om te gaan? Optie 1: uit de buurt blijven en wachten tot de hele zwerm vanzelf wegvliegt naar een andere bestemming. Optie 2: een imker contacteren om de zwerm te komen ’scheppen’. Daar moest ik niet lang over nadenken. Helaas kon mijn vriend Guy, imker-hobbyist – niet in bijberoep (knipoog) - niet komen maar hij zou zijn netwerk aanspreken. Ik wachtte tevergeefs tot gisterenmiddag en op gevaar af dat optie 1 spontaan in werking zou treden nam ik het heft in handen. Niet letterlijk, zo bijdehand ben ik ook weer niet. Ik belde een aantal imkers tot iemand opnam. Imker Johnny was toevallig in de buurt en kwam graag dadelijk langs. De man klom onbeschermd op een trapladder maar kwam net iets te kort om de tak langs boven af te knippen. Omdat hij in Herentals woonde besloot hij om wat werkmateriaal te halen. Nog geen uur later kon hij tot de actie overgaan. Hij beklom zijn eigen langere trapladder om met een spray flacon met water de bijen te vernevelen zodat ze dichter op de tros gaan (foto 2). Vervolgens besteeg hij zijn trapladder met kap over het hoofd en knipschaar in de hand om de tak met de bijenzwerm behoedzaam af te knippen en ermee naar beneden te komen. Daar schudde hij de zwerm de omgekeerde korf in. De enkele honderden (van de zeer vele duizenden exemplaren) bijen die naast de korf gemikt werden kregen nog uren de kans om uit eigen beweging in de korf te kruipen. Dat zou nog tot bij valavond duren en ook dan bleven enkelingen hardnekkig rondvliegen en de geur in de boom verkiezen boven de bijenkorf. Intussen waren buren toeschouwers geweest en een nieuwe buur die ook imker bleek te zijn kwam monsteren of het niet om zijn bijen ging. Of die van zijn maat van ook al in de buurt. Bleek dat een bijenzwerm fel gegeerd is in de imkerwereld. De regel geldt dat de imker die eerst ter plaatse is mag scheppen en de zwerm mag meenemen. Ik heb imker Johnny zichtbaar blij gemaakt. En hij mij. Wat een unieke thuiservaring: het was heel nabij maar nu is het helemaal voorbij. 

De Draaischijf

Naast mij op de passagierszetel lag het boek De Draaischijf van Tom Lanoye.  Het was aardedonker en de pletsende regen scheen in de koplampen. Ik had die vrijdagavond toch maar voor de wagen gekozen voor mijn bezoek aan de bibliotheek. En net nu op weg naar huis, op het eigenste moment, werd ik vergezeld via Radio 1 door een lovende bespreking van hetzelfde boek. Spoiler alert, dacht ik. Maar vooral veel zin om zeer tegen mijn gewoonte in mij als verwoed non -fictie lezer te verdiepen in een roman. Maar ja, niet zomaar een roman. De Draaischijf stond op de short list van de Boon, de Vlaamse literatuurprijs 2023. En bovenal was deze historische roman het werk van de alomgeprezen en gelauwerde Tom Lanoye. Ik maakte wel enig voorbehoud omdat het thema (theater, collaboratie, Tweede Wereldoorlog) mij niet bepaald aansprak, maar ik wou de gevierde schrijver een kans geven. Tot op vandaag heb ik immers veel respect voor de kritische pen die Lanoye onverdroten hanteert in zijn geëngageerde columns. Hij blijft de politieke rechterzijde glansrijk over de hekel halen. Waar is overigens de tijd dat wij samen op de barricaden stonden? In zijn Antwerpen stonden we zij aan zij – en hij met zijn partner – destijds aan het Justitiepaleis met Agalev te betogen voor of tegen ik weet al niet meer wat. Droeg hij toen al een gekleurd brilletje en een opvallend pak? Hij klampte zich letterlijk vast aan zijn partner René Los die openlijk voor onze groene partij opkwam. Ik heb De Draaischijf uitgelezen. Literair verfijnd, dat wel, maar inhoudelijk niet op mijn lijf geschreven. Daarom ga ik nu voor een ander boek van de Boon short list: Wat we toen al wisten: de vergeten groene geschiedenis van 1972. Ik weet nu al dat Geert Buelens de verdiende winnaar is.  

 

Tori en Lokita

De werkweek was heavy geweest maar toch zou de vrijdagavond er nog een laagje bovenop leggen. Op het programma stond de viering van het 30-jarig jubileum van onze plaatselijke 11-11-11 groep. Weliswaar met een jaar vertraging – dankjewel Covid – want we stonden in 1992 aan de wieg van 11.11.11 Noorderwijk. Na mijn ernstige ziekte 5 jaar geleden ben ik niet meer aangehaakt maar mijn hart en vriendschap gaat onverminderd uit naar deze actie en de die hards die nog steeds elk jaar op stap gaan voor dit nobele initiatief. Ik fietste dan toch maar als ‘gast’ naar het voormalige lokale zwembad – nu een mooi feestzaaltje – om deze speciale verjaardag met een gratis filmvoorstelling bij te wonen. ‘Tori en Lokita’ is een Belgische film uit 2022 van de gebroeders Dardenne. De film beschrijft op aandoenlijke wijze het harde vluchtelingenleven van het tienermeisje Lokita en de nog jongere Tori. Wanneer ze elkaar ontmoeten groeit er een mooie vriendschap en proberen ze samen te overleven. De film laat niemand onberoerd. Ik ben aangenaam verrast dat er toch een vijftigtal mensen zich de moeite getroosten om hun week af te sluiten met een thema dat zo zwaar op de hand is. Zouden er dan toch nog veel Gutmenschen bestaan? Jazeker, want ik herken veel gezichten en maak graag een praatje met sommigen van hen die ook al jaren sociaal geëngageerd zijn en zich het lot van onze medemensen in het Zuiden aantrekken. De avond geeft me weer balsem voor de ziel en moe maar tevreden fiets ik huiswaarts. Wie weet haak ik toch nog terug aan bij de 11-11-11-ers?

Een nieuwe lente

 

Een nieuwe lente, een nieuw begin. Ja, lezer, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. En dus blaas ik mijn blog nieuw leven in. Gevoed door de symboliek van het ontluikende seizoen dat de lente toch elk jaar is. Overigens is de lente begonnen op 20 maart. We mogen dan wel op school geleerd hebben dat de astronomische lente op 21 maart begint, dat is zelden het geval. De laatste keer was dat zelfs in 2011.  En pas in de 22^ste eeuw zal dat weer een keer gebeuren. Neen, de lente begint op 20 maart en – behalve in 2044 en 2048 – zal dat zo blijven. Nog meer weerssymboliek: we konden en wilden er niet aan voorbijgaan: weerman Frank Deboosere is met pensioen. Nooit had ik gedacht dat na het weerfenomeen Armand Pien nog een weerman/vrouw een zelfde status en staat van dienst zou bereiken, maar het is Frank Deboosere toch maar gelukt. Zijn feestelijk en gemediatiseerd afscheid was indrukwekkend en stond in schril contrast met de bescheidenheid die de man aan de dag legde. Ik heb hem ook – en ook daarom – graag gemogen. Het klinkt alsof hij ons ontvallen is, maar dat is allerminst het geval wat ook zal blijken omdat hij zich zichtbaar zal blijven engageren in onze maatschappij. Het respect dat ik voor Deboosere nu heb heeft hij echter wel moeten verdienen. Knipoog. Throwback naar de beginnende weerman in 1987. Frank Deboosere ziet geen spoor van klimaatperikelen en – hoewel hij sinds dan elke dag met zijn neus in de weersmodellen duikt – weigert hij jarenlang elk vuiltje aan de lucht zien. Wel integendeel, de goede man geeft tegengas wanneer ecologisten – waartoe ik mezelf reken – gaandeweg bemerken dat het klimaat ten gevolge van menselijke invloeden aan het veranderen is. Niks van aan, vindt Deboosere, die mij geregeld de kast opjaagt en zich stilaan aanschurkt tegen een select groepje van klimaatontkenners. Helaas maakt het weer steeds meer en steeds heftiger bokkensprongen. Weerman Deboosere klampt zich nog een tijd vast aan het negationisme maar het blijkt niet vol te houden. Onder de noemer voortschrijdend inzicht zal hij opschuiven om pas in 2003 – zoals hij het nu zelf plastisch uitdrukt – zijn kar te keren. De intense hittegolf van dat jaar ligt hieraan mede ten grondslag. En nauwelijks 3 jaar later is het weer van dat. Fast forward naar 2023 en de jonggepensioneerde Frank Deboosere houdt al eens graag een warm pleidooi voor een sobere en ecologisch verantwoorde levensstijl. Hijzelf is er het levende voorbeeld van: fietsende verplaatsingen, voedsel van de korte keten, weinig vlees, spaarzame omgang met water, vakantie dicht bij huis etc. Ja, die Frank is veranderd. Om niet te zeggen: een U-turn om u tegen te zeggen. Maar alleen doden en dwazen veranderen nooit van mening. Frank, het ga je goed! Ook voor jou begint een nieuwe lente.

Mijn gelezen boeken in 2022

 

De kracht van vrouwen. Denis Mukwege
Kind van extreemrechts. Tanné Bogaerts
Tussen herinnering en realiteit. Peter Verlinden
Koloniaal België. Lucas Catherine
Het lot van Atalanta. Hanna Vandenbussche
Ronduit: overpeinzingen van een possibilist. Caroline Pauwels
Van onze verslaggever ter plaatse. Patrick Van Gompel
Tegen de tijd: kanttekeningen bij onze wereld. Ton Lemaire
De terugvlucht. Ines Nijs
Donbas: verscheurd tussen Oekraïne en Rusland. Ardy Beld
Vergeten land. Jeremie Van Eeckhout
Klein Brittannië. Lia Van Bekhoven
Waarom gele hesjes niet met de bakfiets rijden. Wim Van Lancker
De doe het zelf maatschappij. Femke Van Zeijl
Gent stad van opstand. Lut Depaepe