Als ik een Rus was...

Het lezen van het boek ‘Schreeuw in de stilte’ van de vreedzame Russische activist Ildar Dadin  bezorgde me kippenvel. Hij beschrijft er waarheidsgetrouw de verschrikkingen en gruwelijkheden die hij moest ondergaan in verschillende Russische strafkampen. Als dissident en tegenstander van Poetin durfde hij het aan te protesteren tegen de vervalste verkiezingen en alle vormen van repressie in Rusland. Het bracht hem naar de beruchte strafkolonie IK-7 in het ijskoude Karelië en IK-5 in de ijswoestijn van Siberië. Hij werd er afgetuigd door genadeloze folteraars die als beestige roofdieren letterlijk op hem inbeukten. Hij kwam uiteindelijk vrij door een geheime brief over de folteringen aan zijn vrouw. Die bezorgde de brief aan de internationale pers die zijn verhaal de nodige ruchtbaarheid gaf. Ildar Dadin is een held die het nog kon navertellen. Andere Russische dissidenten en/of kritische waarnemers bekochten hun engagement met hun leven. Journaliste-mensenrechtenactiviste Anna Politkovskaya werd in 2006 koudweg doodgeschoten. Drie jaar later was Natalia Estemirova hetzelfde lot beschoren. In datzelfde jaar werd Anastasia Baboerova, ook een journaliste van Novaja Gazeta, in Moskou vermoord, samen met de mensenrechtenactivist Stanislav Markelov. Vorig jaar raakte bekend dat de journalist Arkady Babtsjenko om het leven gebracht werd. Vele anderen – journalisten, mensenrechten- en milieuactivisten, advocaten en kunstenaars – worden nog dagelijks opgepakt en in mekaar geslagen. Het is een lange lijst van geweld tegen Poetin-critici. Onvermijdelijk moet ik steeds aan mezelf denken. Kippenvel. Stel dat ik een Rus was. Als milieu-activist zou ik pakweg mee betoogd hebben  tegen een opwerkingsfabriek van kernafval in Siberië (waarbij een demonstrant het leven liet na aanvallen van gemaskerde mannen) of het kappen van een bos dat plaats moest maken voor een verbinding van de autosnelweg van Moskou naar Sint-Petersburg. Of ik zou vijf jaar geleden samen met de bekende milieu-activist Yevgeniy Vitishko de ernstige milieuschade die door de Olympische Winterspelen in Sotsji werden veroorzaakt aan het licht gebracht hebben. Ik mag niet denken aan de gevolgen. Vrijheid van meningsuiting is voor mij altijd een hoogste goed geweest. Daar valt niet aan te tornen. Als jonge kerel ging ik al naar schrijfavonden van Amnesty International. Samen met andere progressieve geesten schreven we standaardbrieven naar dictatoriale regimes om onschuldige gevangenen vrij te laten. Het blijft – helaas - nodig, tot op de dag van vandaag.