Eerlijke handel

Goed nieuws op economisch vlak is dezer dagen haast even schaars als het resultaat dat pakweg een detective van Jean-Marie Dedecker kan voorleggen. Edoch, de verkoop van Fair Trade producten neemt gestaag toe in weerwil van de alomtegenwoordige crisis. We zijn bereid om voor kwaliteit te betalen, zo heet het. Ik vind het fantastisch, want Eerlijke Handel is mij op het lijf en de maag geschreven. Als tiener ging ik al als elfelfelver van deur tot deur in Olen-Centrum, waar ik getogen ben. Na mijn verhuis in 1990 stond ik in Noorderwijk mee aan de wieg van het plaatselijke 11-11-11-comité en sindsdien sprong ik jaar na jaar mee in de bres voor het Zuiden. Begin jaren 90 baatten we met een groepje idealisten in het dorp zelfs even een Wereldwinkel uit, maar toen we het pand moesten teruggeven aan de eigenaar hield het benevole verhaal op. In die tijd waren we echte pioniers en hoewel de Noorderwijkenaren met mondjesmaat over de winkelvloer kwamen bekeken de meesten ons als vreemde vogels. Gelukkig zijn de tijden veranderd en de geesten geëvolueerd. Vandaag is Herentals zelfs officieel een Fair Trade gemeente. Een aantal enthousiaste Herentalsenaren die een hart voor het Zuiden hebben vormen een soort Trekkersgroep om initiatieven te nemen rond Eerlijke Handel en Duurzame Producten. Daarbij kwamen ze op het idee om te proberen hun werkgebied uit te breiden naar de deelgemeenten Noorderwijk en Morkhoven. En zo kwam het dat ik in februari een uitnodiging in mijn brievenbus vond voor een startvergadering in Noorderwijk over Fair Trade. En hoewel ik mij voorgenomen heb om mijn avonden nog minimaal in te vullen met vergaderen voelde ik mij zodanig aangesproken dat ik op mijn fiets sprong om te zien of en hoe we Fair Trade ingang kunnen doen vinden in een dorp met vele kleine neringdoeners en lokale boeren en tuinders. Het werd een aparte belevenis. Het bonte gezelschap bestond uit ecologisten, boeren en afgevaardigden uit het verenigingsleven. Allen droegen ze het initiatief een warm hart toe. Alleen bleek snel dat iedereen een verschillende invulling gaf aan het begrip ‘fair trade’. De enen dachten (uitsluitend) aan producten die de landbouw in de Derde Wereld zou stimuleren. Anderen meenden dat de plaatslijke handel ook fair trade was. En bijgevolg was de boer die zijn producten ook thuis rechtstreeks aan de man brengt fair trade. Maar wat dan als diezelfde boer energieverslindend produceert en buitenlandse slaven tewerkstelt? En nog meer vragen: zijn alle dorpswinkels geen lokale handel en bijgevolg fair trade? Ik haalde het voorbeeld aan van de schoenmaker die bij uitstek een kleinschalige en milieuvriendelijke ambachtsman is. Is hij ook fair trade? Is een boer wiens producten naar de veiling gaan maar toch aan de straatkant enkele bakjes aardbeien of asperges verkoopt fair trade? Het werd een geanimeerde discussie in een straat zonder eind. Ik leefde even in de waan dat er alleen nog maar eerlijke handel bestond.