Bruggenbouwers

In tegenstelling tot onder meer mevrouw Joke Schauvliege, onze nieuwe Vlaamse minister van Cultuur, lees ik geregeld een boek. Ik kan mij dan ook meteen de titel herinneren van het laatste boek dat ik las. De titel is bovendien niet alledaags, namelijk “Waar is Osama bin Laden in Godsnaam?”. De auteur Morgan Spurlock stelt niet alleen de vraag, maar gaat daadwerkelijk op zoek naar de man die 11 september een historische betekenis gaf en op die dag in 2001 de wereld op zijn kop zette. In zijn zoektocht reist de auteur naar Afghanistan en Pakistan waar OBL zich waarschijnlijk schuil houdt (foto). Maar zijn reis brengt hem ook in de omliggende landen en confilicthaarden in de regio. Zijn gesprekken met talrijke persoonlijkheden, islamieten en anderen, belichten de War on Terror van diverse zijden. Het leerde me, voor zover nodig, dat we, ook wanneer we het hebben over de Islam, niet mogen generaliseren. Geboeid door het onderwerp ben ik nu bezig aan ‘De weg naar Kandahar’. Auteur Jason Burke reist doorheen Afghanistan en praat met zowel Talibanstrijders als met vechters van de Noordelijke Alliantie en andere islamieten die de Taliban verachten. Ook zijn conclusie na het bereizen van de moslimwereld is dat we niet mogen veralgemenen. De islamitische wereld is geen eenvormige monoliet maar een enorme, gevarieerde en dynamische entiteit. Deze waarheid wordt helaas overschaduwd door beelden van (zelfmoord)aanslagen, bloedbaden en andere oorlogsterreur. In die sfeer vonden enkele dagen geleden de presidentsverkiezingen plaats in Afghanistan. De uitkomst ervan is nog onzeker. De toekomst van de Afghanen evenzeer. Wie zorgt voor een sprankeltje hoop? Overleg in plaats van wapens. Praten in plaats van vechten. Het is de enige weg naar mogelijke vrede. Te veel en te lang hebben de mensen voor leiders gekozen die zich focusten op het eigen gelijk en het eigen volk. Het heeft alleen maar geleid tot verdeelde kampen met oorlog tot gevolg. Bush streed tegen de Islamfundamentalisten, Ahmadinejad staat lijnrecht tegenover Amerika, Israël tegenover de Palestijnen en vice versa met dank aan de radicale Hamas en de orthodoxe Joden. De wereld heeft nood aan bruggenbouwers. Politici die de overkant niet als tegenstanders beschouwen. Zelfs in ons eigen land gaat men steeds meer de verkeerde toer op. Nadat vroeger de migranten als zondebok opgevoerd werden om verkiezingen te winnen, zijn het nu de Walen. Separatisten winnen verkiezingen en daardoor blokkeert het land en haar instellingen. Waarna de separatisten roepen dat het land en haar instellingen niet meer werken. De agenda van De Wever en andere flaminganten is ligitiem maar niet de mijne. Volgens mij zijn er andere prioriteiten. Willen de echte bruggenbouwers eindelijk opstaan?

Wat is kunst?

Van op mijn vakantiebestemming in Nieuwpoort-Bad, acht hoog met pittoresk zicht op zee, probeerde ik de politiek even te laten voor wat ze was. Adembenemend was het panorama en het decor veranderde met de weertypes, maar ook naargelang de uren van de dag vorderden. Wanneer het weer het toeliet stapten wij maar al te graag mee in het decor. Maar evengoed beukte de wind genadeloos op alles en iedereen en verwees de natuur de mens naar aangenamere oorden. Het strand was dan verlaten en leek zichzelf te resetten. Terwijl alle kleuren vervaagden vielen drie felgekleurde silhouetten op. In geel, rood en groen stonden ze binnen een omheining met prikkeldraad. Ik dacht spontaan aan afvalsorteerbakken, maar dat kon het niet zijn. Het hele tafereel stond voor een nagemaakte speeltuin van een asielcentrum. ‘Holiday in Melsbroek’ heette het en het spruitte voort uit de creatieve geest van ene Sven ’t Jolle wiens oeuvre zich kenmerkt door een sociaal-maatschappelijk engagement en zich uit in een kritische blik, een zekere ironie, maar ook een poëtische kijk op herkenbare beelden. Daarmee zat ik natuurlijk weer pal op de politiek die ik nu even wou verlaten. Gelukkig bracht onze dochter redding met de vraag of dit nu kunst was. Volgens haar lerares in de Tekenacademie zou het dit voorzeker zijn. “Want zelfs mensen zonder hoofd en armen zijn dan kunst”, wist ze. Daar had mijn dochter haar bedenkingen bij. Er ontspon zich een fenomenale familiediscussie over wat kunst eigenlijk wel was. Hoogstgrappig maar haast eindeloos zoals het zicht op de zee. Daarom werd toevlucht gezocht tot enkele voorbeelden. Het eerste stond op nauwelijks enkele passen verwijderd. De monumentale bronzen schildpad van Jan Fabre met de naam ‘Searching for Utopia’ staat immers nog altijd op de Nieuwpoortse dijk. We waren het er roerend eens over dat dit een kunstwerk was. Helaas voor Jan Fabre bleef de bewondering van de kinderen bij dit ene werk. Ik vertelde over de zuilen van de Gentse Universiteitsaula die in 2000 met echte ham beplakte. "Benen van de rede ontveld" riep destijds veel controverse op en daar sloten onze koters zich graag bij aan. Om in het vlees te blijven haalde ik de getatoeëerde varkens van Wim Delvoye aan. Maar ook hij kon evenmin op enig begrip rekenen. De zoektocht naar ware kunst gaat sindsdien onverdroten verder. Schilderijen ‘De Mosselpot’ en ‘Zonnebloemen’ baren verrassende resultaten. Steensculpturen van de Shona in Zimbabwe zoals we ze in de Oostendse gaanderijen al meermaals zagen worden hoog ingeschat. Alleen de definitie van Kunst blijft ontbreken.

De mosselboycot

Zo een paar keer per jaar staat er voor mij een dampende pot mosselen. En ja, ik ben een vegetariër. En nee, mosselen hebben geen hersenen noch een centraal zenuwstelsel. En bovendien hoef ik mij niet te verantwoorden voor mijn voedselpyramide. Ik verslikte me een week of wat geleden alleszins in mijn mosselsouper omdat een tafelgenoot droogweg opmerkte dat Annick De Ridder (foto) het vast niet eens zou zijn met mijn menukeuze. Toen vernam ik dat deze Antwerpse politica een heuse mosselboycot had gesuggereerd.
Hier en daar wordt zij wel eens een politiek talent genoemd en ze besloot te bewijzen dat dat niet geheel ten onrechte is. Er lag iets op haar maag, met name het feit dat onze noorderburen geen haast lijken te willen maken met de uitdieping van de Westerschelde. En dus besloot ze naar de pers te stappen en Nederland (en Vlaanderen) in het culinaire hart te treffen. Ik keek het voor de zekerheid na en ja het klopte nog. Annick De Ridder behoort nog altijd tot de liberale partij. De partij die staat voor de ongebreidelde groeieconomie en de vrije markteconomie die door niets of niemand mag gehinderd worden. En net Annick De Ridder gaat de mosselen boycotten. Haar principes voorrang geven aan de economie die zo al sputtert. Ik dacht dat dat het voorrecht van de Groenen was. Zelf heb ik al heel mijn leven geboycot dat het aard heeft. Hele landen heb ik de pas afgesneden. Reeds als jonge kerel was Turkije als reisbestemming geen optie omdat het de Koerden terroriseerde. Zolang Zuid-Afrika een Apartheidsregime kende dronk ik geen Kaapse wijn en at al evenmin Kaaps fruit. In 1995 boycotte ik Frankrijk omdat toenmalig president Chirac het in zijn hoofd haalde om kernproeven uit te voeren op het Frans-Polynesische koraaleiland Mururoa in de Stille Oceaan. Als groen gemeenteraadslid pleitte ik er toen voor om geen Franse wagens meer aan te kopen voor de gemeentelijke diensten. Ik kreeg weinig bijval. Vooral de liberalen zwaaiden met de armen omdat ik het aandurfde de vrije concurrentie te dwarsbomen omwille van ethische principes. En net nu komt een liberale politica aandraven met een boycot. En nog wel van de Zeeuwse mosselen. Daarmee treft ze de horeca, de middenstand, kortom de economie. Het lijkt wel van de mosselpot gerukt. Maar Annick De Ridder zou geen veelbelovende politica zijn mocht er geen strategie achter haar plan zitten. We spreken hier overigens niet over een ethische boycot (ze blijft een echte liberale!) en al evenmin over een economische boycot (idem!). Wel integendeel! De mosselsector wordt alleen maar eventjes opgeofferd voor een economisch hoger doel, te weten de boomende economie die het gevolg zal zijn van de uitgebaggerde Westerschelde. Veel politici hebben een hoog vlees-noch-vis-gehalte, maar Annick De Ridder is allerminst een mossel.

Ontsnappingen

Er heerst stilte aan het politieke front. Het is dan ook komkommertijd en onze politici zijn op vakantie. Allemaal behalve Stefaan De Clerck, zo lijkt het wel. De Kortrijkzaan is aangeduid om op de winkel te passen. Daar bougeert in augustus normaliter toch niet veel. Behalve dit jaar. Het gevangeniswezen houdt opendeurdagen en de minister van Justitie was niet op de hoogte. De boeven nemen de benen en de minister ziet ze vliegen. Bovendien moet hij verantwoording afleggen alsof hij zelf mee in de complotten zit. Daarom vaart hij maar eens goed uit tegen de VRT-nieuwsanker die hem suggestief vraagt of hij wel goed bezig is. Het scheelde geen haar of de vrouw ontsnapte uit de TV-studio. Ook de journalist die het aandurft om het woord ‘ontslag’ in de mond te nemen, krijgt meteen lik op stuk. “Pas als er 29 gevangenen tegelijk ontsnappen, zal ik erover nadenken”, klinkt het ferm. Het woord ‘tegelijk’ zou wel eens heel belangrijk kunnen zijn. Voor de jongere lezers is het relevant te vermelden dat De Clerck qua ontslag al een verleden heeft. Dat had ene Marc Dutroux hem gelapt. Die wist in 1998 kortstondig te ontsnappen uit het gerechtsgebouw van Neufchâteau. Gelukkig werd hij enkele uren later door een boswachter opgemerkt in de Ardense bossen nabij Herbeumont en kon hij opnieuw ingerekend worden. Meer dan nu ging er toen een siddering door het land en minister van Justitie De Clerck kon niet anders dan zijn ontslag aanbieden. “Een tweede keer ontslag nemen zou van het goede te veel zijn”, zei de minister vorige week. “Ik doe mijn job nog altijd graag”. Voilà, als dat geen motivatie is om op post te blijven! En daarbij, ontsnappingen zijn van alle tijden en alle Justitieministers. We zijn alleen maar bezorgd dat er weer een angstpsychoche over dit land valt. Zo stond ik tussen duizenden andere toeschouwers te kijken naar een wielerwedstrijd in Herentals. Toen een helikopter over de stad vloog sprak de commentator van dienst zijn vermoeden uit dat er een aantal renners waren ontsnapt. Een onbestemd rumoer stak op in het publiek en even dacht ik dat er paniek zou ontstaan. Gelukkig werden de vluchters enkele rondjes later gegrepen.

Piraten

Zoals alles en iedereen bestendig evolueert (naar we mogen hopen), zo evolueert ook de piraat. In mijn kindertijd dobberde hij op zee, turend door een verrekijker. Hij leunde op een houten been en, waar eens een hand zat, behielp hij zich met een ijzeren haak. Hij droeg ook een ooglapje dat assorteerde met zijn zwarte piratenmuts die onveranderlijk met een doodshoofd opgevrolijkt werd. Die piratenmuts kan ook een bandana geweest zijn, al dacht ik dat die veel later door Johan Museeuw was uitgevonden. In de kindertijd van mijn kinderen heet de piraat Piet en vaart hij alle dagen uit in een scheve schuit ter hoogte van Studio 100. De piraat van mijn kinderen kan bovendien zingen en is politiek zeer geïnteresseerd. Zakelijk als deze piraat is, verdedigt hij dan ook de liberale belangen in de gemeenteraad van Lier. Een tijd geleden nog dacht ik dat de Lierse piraat de laatst overgeblevene van zijn soort was. Maar dat was buiten de Somaliërs gerekend. Zo arm als Job wisten ze van geen hout(en been) nog pijlen te maken en trokken de zee in. Ze kaapten her en der een tankschip in de Golf van Aden en de Indische Oceaan. Ik stelde mij stoere en vervaarlijk uitziende kapers voor. Dat viel flink tegen bij het zien van de tv-beelden. In plaats van boeventronies en gecostumeerde krachtpatsers zagen we sjofelgeklede Afrikaanse armoezaaiers. Ik dacht dat men zich van onderwerp had vergist en het item over de verstekelingen op weg naar de Canarische Eilanden per abuis de ether had ingestuurd. Vandaag halen er weer piraten het nieuws. Niet voor de Somalische kust, maar - enigszins vergelijkbaar - op Linkeroever. Het zou gaan om een nieuwe soort, nl. – nee, ik verzin het niet - de klimaatpiraten. Naar verluidt zijn ze verenigd in een Belgisch-Nederlands Klimaatactiekamp. Hun eerste actie betreft de verdediging van het Sint-Annabos dat dreigt te verdwijnen wanneer de Lange Wapper er komt. En in één piratenadem zouden ze ook – per fiets nota bene - nog actie voeren tegen Koning Auto in de Antwerpse binnenstad. Altijd gedacht dat een echte piraat groen moet zijn. We hebben toch een senator die Pir-eyns heet en onze Mortselse burgemeester heet toch Ingrid Pira. Voor wie dit wat vergezocht vindt, is er nog een echt bewijs. In Zweden bestaat er een echte ‘Piratenpartij’ – de Piratpartiet – die o.a. ijvert voor het recht op gratis downloaden op het internet. De partij had de wind in de zeilen bij de Europese Verkiezingen en mocht een piraat afvaardigen naar Europa. Zopas werd bekend dat hij zich zou aansluiten bij de groene fractie in Straatsburg. Want echte piraten zijn dus groen.

Docent Filosofie en Ethiek

Een paar dagen geleden leek hij nog uitgeteld, maar nu staat hij er weer. Ludo Sannen (foto) was op 7 juni – vrij verrassend – niet meer herverkozen en kwam in een zwart gat terecht. Gelukkig was er Freya Vandenbossche die hem opviste. Zij vertrouwde hem meteen de leiding toe van haar ministeriële kabinet. “Politiek vanuit een andere invalshoek”, zegt Sannen over zijn nieuwe functie als kabinetschef. Hij kan het weten, want hij heeft de politiek al vanuit verschillende invalshoeken bekeken. Mij blijft hij bij als de man die eerst alle kansen kreeg bij de groene partij toen het die nog goed verging en het groene schip verliet wanneer het begon te zinken. En dat deed hij niet op een fraaie manier. Ludo Sannen was, zij het kortstondig, zelfs groen minister voor Leefmilieu en Landbouw in de paars-groene regering 1999-2003. Hoe dramatisch die regeerperiode voor het toenmalige Agalev eindigde is bekend. De Groenen werden met alle zonden van Israël beladen en de genadeloze perceptie zorgde voor een dramatisch verkiezingsresultaat waarbij de partij niet eens de kiesdrempel haalde. Letterlijk en figuurlijk was Agalev van de (politieke) kaart. De populaire Steve Stevaert had de Groenen mee doodgeknepen door hen steevast niet te steunen in hun progressieve maatregelen (bv. op gebied van milieu, landbouw, uitvoer van wapens, etc.). Vlak na de verkiezingen stak de karteldiscussie de kop weer op. Stevaert zag zijn kans schoon om groene leden – van basis tot top – naar de socialisten te lokken. Heel wat groenen vielen voor de charmes van Stevaert en verruilden het zieltogende Agalev voor de SP.a. Op het Agalevcongres vlak na de verkiezingen vielen harde woorden pro en contra een rood-groen kartel. Een karteltegenstander noemde Stevaert ‘het schijnheilig paterke’ en ik applaudiseerde hartstochtelijk. Een applaus klonk later op datzelfde congres nog toen de partij haar nieuwe naam ‘Groen!’ bekendmaakte. Ik herinner me hoe het nieuwe, sobere logo op het podium verscheen en Vera Dua tegelijk de naam ‘Groen!’ uitschreeuwde als teken van een nieuwe start. Onze voorzitter werd zelfs triomfantelijk op de schouders geheven. Eén van de leden die haar letterlijk ondersteunden was een lachende Ludo Sannen. Daar bestaan foto’s en beelden van. Eén van de leden die kort daarna richting Stevaert vertrok was dezelfde Ludo Sannen. Zijn vertrek had iets van een Judasverhaal. Een verhaal dat bovendien exemplarisch is voor eigenbelang in plaats van partijbelang. Politiek opportunisme van de zuiverste soort. En dat voor een docent Filosofie en Ethiek.