Donut

Fasten seatbelts. Hou u vast. Wat volgt is geen zoete koek. Toch kan het heerlijk smaken. Laten we van wal steken met deze. “We hebben een economie nodig die ons doet gedijen. Ongeacht of die wel of niet groeit.” En niet: “We hebben een economie nodig die moet groeien. Ongeacht of die ons wel of niet doet gedijen.” Indien akkoord, blijf zitten aub. Indien niet, u kan nog uitstappen. Ik heb deze uitspraken opgepikt uit het razend interessante boek ‘Donuteconomie’ van de Britse econome Kate Raworth. Een boek, dat ‘briljant, opwindend en avontuurlijk’ werd genoemd. De basisstelling komt verbazend goed overeen met wat ikzelf al jarenlang tot vervelens toe verkondig. “De economie moet er zijn voor de mens en niet omgekeerd.” Het is wat een groene partij fundamenteel onderscheidt van de traditionele partijen, hoe verder naar rechts, hoe meer. Zo blijven (ultra-)liberale partijen blind geloven in een economisch groeimodel, hoewel het een systeem is dat al decennialang aantoont dat het niet herverdelend werkt. Het zal de aandeelhouders die vette dividenden opstrijken een zorg wezen. Kate Raworth ziet het helemaal anders. In haar boek maakt ze brandhout van de bestaande achterhaalde economische theorieën waarin nog steeds extreme armoede heerst, terwijl de allerrijksten elk jaar rijker worden. Bovendien tasten ze de natuur zo sterk aan dat onze toekomst gevaar loopt. Het alternatief dat de Engelse econome aanreikt is een innovatief model voor de 21^ste eeuw. Ze noemt het een radicaal nieuw kompas om de mensheid door deze eeuw te loodsen. Visueel voorgesteld heeft het de vorm van een… donut.  “Het gaat om 2 concentrische cirkels. Binnen de binnenste cirkel – het sociale fundament – bevindt zich menselijke ellende zoals honger en analfabetisme. Buiten de buitenste ring – het ecologische plafond – bevindt zich de aantasting van de planeet, door bijvoorbeeld klimaatverandering en afnemende biodiversiteit. Tussen deze twee cirkels in bevindt zich de donut, de ruimte waarin we, binnen de mogelijkheden van de planeet, kunnen voorzien in de behoeften van iedereen”. De tijd is rijp. Het momentum is er. Laten we afkicken van onze ultraliberale groeiverslaving en opschuiven naar – credits to Kate Raworth – groei-agnosticisme. We staren ons niet langer blind op de fetisj van het bbp (bruto binnenlands product). Of de economie groeit of niet, we don’t care, de economie staat ten dienste van ons allemaal. Voor de agnosten van dit stuk, toegegeven: mijn pleidooi klinkt nogal sloganesk omdat ik je slechts een muizenhapje van de donut voorschotelde, maar ga de uitdaging aan om het boek te lezen en te begrijpen hoe het nieuwe economisch model kan uitgerold worden en vooral: hoe tergend haalbaar het is. Veel intellectueel leesgenot!