Alles over Nutella

Groot nieuws uit onze voorraadkast. De gebruikelijke vegan chocopasta van Boerinneke heeft er concurrentie gekregen van de veel populairdere pot Nutella. Het Italiaanse merk van fabrikant Ferrero is een klassieker aan de Belgische ontbijttafel. In België worden jaarlijks 13 miljoen potten Nutella verkocht, wat neerkomt op 35.616 per dag. In bijna 1 op de 2 huishoudens komt de pot op tafel, in 78% van de gevallen bij het ontbijt. Dat zijn 24 potten per minuut. Maar de voorbije jaren kreeg de pasta veel kritiek omdat Ferrero veel palmolie gebruikt. Dat is een verzadigd vet dat de chocopasta een gladde textuur geeft, maar het is slecht voor de gezondheid omdat het het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk vergroot. Onder maatschappelijke druk maakte Ferrero pas vorig jaar bekend wat er in hun iconische pot hazelnootpasta zit. Hou je vast: liefst 50% suiker, 20% palmolie, 13% noten en de rest is melkpoeder en cacao. Tamelijk ongezien is de waarschuwing van de kwaliteitsmanager bij Ferrero die zelf tot matig gebruik aanmaande.  "We raden een portie van 15 gram aan, ongeveer een koffielepel." “Maar”, voegde hij er haast verontschuldigend en ten overvloede aan toe “we maken nu eenmaal een genotsproduct, geen dieetproduct.” Een dunne boterham met een dikke laag Nutella is dus ten zeerste af te raden. Los van de gezondheidsrisico’s staat Nutella natuurlijk ter discussie voor het massaal ontbossen om palmolieplantages aan te leggen. De palmolie van Nutella komt voornamelijk van Maleisië en Indonesië, maar ook uit Brazilië, Guatemala en Papoe-Nieuw-Guinea. Inheemse bomen moeten plaatsmaken voor de oliepalmen en die ontbossing bedreigt verschillende diersoorten, waaronder de orang-oetan - die vooral thuis is in de regenwouden van Borneo en Sumatra. Het destructieve karakter van palmolie wordt nog geaccentueerd doordat het een lange weg aflegt, voor het vermomd als shampoo, margarine of Nutella in de kast belandt. Eerst van de plantage naar de persmolen, dan naar de raffinaderij en vervolgens naar de consument, per vrachtwagen, schip, trein en vliegtuig, over de hele wereld. Na de oogst en de persing moet de olie zo snel mogelijk vervoerd worden, omdat de kwaliteit snel vermindert. En dan hebben we het nog niet gehad over kinderarbeid, maar ook andere werkgerelateerde problemen zoals uitbuiting, onveilige werkomstandigheden en inbreuken op de mensenrechten. Zara (9 jaar) krijgt 1 euro per uur en werkt 11 uur per dag, zes maanden per jaar. Ze plukt, net als tienduizenden van haar leeftijdsgenoten, hazelnoten in een regio langs de Zwarte Zee in het noorden van Turkije. Aan het einde van het schooljaar vertrekt zij met haar hele familie naar de regio om aan het werk te gaan. Ze mist daardoor enkele maanden school. Jammer. Het is onwaarschijnlijk dat je je boterham kunt besmeren met Nutella zonder hazelnoten die door kinderhanden geplukt zijn. En toch. Er is beterschap op komst. Ferrero heeft in haar Gedragscode een “zerotolerancebeleid” met betrekking tot kinderarbeid ingeschreven en heeft beloofd zich in te zetten voor het beschermen van kinderrechten in zijn hele leveringsketen. Op het vlak van palmolie heeft het bedrijf zich geëngageerd om alleen nog gecertificeerde duurzame (en traceerbare) palmolie te produceren. Ik sta meestal nogal argwanend tegenover mooie beloftes van grote ondernemingen. Meer en meer wordt aan greenwashing gedaan. Maar na al het negatieve over de Nutella-fabrikant, moeten we ook het positieve aanstippen. En dat komt uit onverwachte en onverdachte hoek. Zowel Greenpeace als WWF beschouwen Ferrero momenteel als een van de progressievere organisaties inzake palmolieaankoop. Beide organisaties erkennen dat Ferrero goed werk doet door de leiding te nemen in de zoektocht naar duurzame, fair trade-oplossingen voor het probleem van ontbossing door palmolieproductie. Ziedaar de verklaring waarom Nutella zijn herintrede heeft gedaan in onze voorraadkast. Maar het verhaal is nog niet ten einde. Met spanning wacht ik op de chocopasta van het – eveneens Italiaanse - voedingsbedrijf Barilla, vooral bekend als producent van spaghetti en aanverwante producten. Het bedrijf heeft aangekondigd de concurrentie met Nutella te willen aangaan en zo rond deze tijd een chocopasta op de markt te brengen op basis van zonnebloemolie. Barilla benadrukt dat zijn chocopasta 10% minder suiker bevat, alleen van Italiaanse hazelnoten gebruik maakt en uitsluitend beroep doet op cacao van duurzame boerderijen. Ik kijk reikhalzend uit naar de Crema Pan di Stelle. Intussen smeer ik Nutella in een dun laagje en een forse laag van Boerinneke.